Çocuğum Ne Zaman Konuşur ?

Bebeklerin hemen hemen tüm duyuları anne karnındayken gelişmiş durumdadır. Hamileliğinizi hatırlayın, bebeğiniz anne karnındayken bazı seslerle sakinleşip bazı seslerle hareketlenmiyor muydu???  İşte bu işitme duyusunun gelişmiş olduğu gösteriyor. 

Sağlıklı bebekler dil öğrenme yeteneği ile doğuyorlar ve duymaya son derece duyarlılar.Bebekler doğdukları andan itibaren çevrelerindeki sesleri algılamaya ve sesler çıkarmaya başlıyor hatta doğumdan sonraki birkaç gün içinde, tüm sesler arasından biz annelerinin sesini ayırt edebiliyorlar!!!

Bebeklerdeki dil gelişimi öncelikli olarak  alıcı dil ile başladığı için ilk 6 aydaki dil gelişiminin desteklenmesi ileriki dönemde daha iyi bir  ifade edici dilin kullanılması için çok önemli.

Peki Bebeklerin dil  gelişimi nasıl olur?

0-3 ay; Bebekler ilk günlerde hatta 1 ayda sadece ağlama, hapşırma, öksürme gibi doğal sesler çıkarırken, birinci ayın sonunda ağlama dışında farklı sesler çıkarmaya ve farklı durumlara göre ağlamaları farklılık göstermeye başlıyor ve biz anneler bebeğimizin o farklı ağlama seslerinden acıktı mı? gazı mı var? anlamaya başlıyouz :) İlk günlerde off neden ağlıyor gazı mı var? karnı da tok, yine mi acıktı acaba? lar kendini emin cümlelere bırakıyor.

Bu aylarda bir de bebeğinizle konuşurken onun yüzünüze baktığına ve konuştuklarınıza gülümseme ile tepki verdiğine şahid olacaksınız. O gülümseme için dakikalarca onunla konuşmak isteyeceğinize emin olabilirsiniz !

Bebeğin alıcı dil gelişimini desteklemek için,  yumuşak ses tonu ile yüzüne bakarak onunla konuşabilir, hoşuna gidecek hafif ritimli şarkılar söyleyebilirsiniz bu sırada bebeğiniz de vücudu ile tepki vermeye başlayacaktır, solunum hızının değişmesi, gözlerinin ve vücut hareketlerinin değişmesi gibi.

3-6 ay; Bebeğiniz için “agulama” denilen bebek konuşması dönemi başlıyor.

Bebeğinizin çıkardığı sesleri tekrarlamanız ya  da benzer sesler çıkarmanız, bebeğinizin konuşma sırasını  öğrenmesine yardımcı olacak. Böylece sosyal gelişimini ve ifade edici dil gelişimini de destekleyebilirsiniz. Bebeğiniz artık konuşmanın karşılıklı bir etkinlik olduğunu keşfetmeye başlıyor. Hatta 6.ayın sonuna doğru “ba”, “ma”  gibi sesler çıkarmaya başlıyor.

6-9 ay; Bebeğiniz artık kendi ismini tanımaya, seslendiğinizde dönüp bakmaya ve çıkarılan sesleri tekrar etmeye başlıyor. Bebeğinizin yeni kavramlar öğrenmesi için birlikte basit resimli kitaplara bakabilir, kitaplardaki kavramları tekrar ederek ve ona sorarak öğrenmesini sağlayabilirsiniz. Bu dönemden itibaren resimli kitaplar bebeğinizin dil gelişimi için en uygun oyuncaklar olucak, bol bol edinin derim!:)

9-12 ay: Bebeklerin dil gelişimleri çocuktan çocuğa farklılık gösterse de genelde bebekler bu aylarda ma-ma-ma gibi hece tekrarlarına başlıyor. Çok kısa bazı sözcük ve talimatları anlayabiliyor ve isteklerini dile getirmek için kullandıkları beden dillerinin yanı sıra basit sesleri de dile getirebiliyorlar.

Bebeğinizin basit birkaç sözcük öğrenmesini sağlamak için ona vücut kısımlarını göstermeyi öğretebilirsiniz, Bunu bir oyuna dönüştürerek daha eğlenceli hale getirerek öğrenme isteğini arttırabilirsiniz. Günlük hayatın rutini içinde, gece yatarken, evden çıkarken anlamdırarak “bay  bay” demeyi ve yapmayı  öğretebilirsiniz. Evden çıkarken, gidiyoruz, hadi babaya bay bay yap , yatıyoruz, hadi teyzeye bay bay yap gibi...

12-18 ay; Bazı bebekler 1 yaşından önce ilk anlamlı kelimelerini telafuz etse de, Kaan 11 aylıkken “anne” demişti!) bebekler genelde bu aylarda ilk anlamlı sözcüklerini telafuz etmeye başlıyorlar. Önce anne-baba demeye, daha sonra anne- babayı kastederek söylemeye ,daha sonra da anne-baba dışında kelimeler söylemeye başlıyorlar.

Bu aylarda bebekler aslında birçok kelimenin anlamını biliyor. Siz, topun nerde?, hadi topu bana ver.” dediğinizde anlayıp bu talimatı yerine getirebiliyorlar. Kaanla en çok oynadığımız oyunlardan biriydi, biz çok daha erken başlamıştık, annecim topun nerde? hadi topuna getir dediğimde bütün toplarını getiriyordu :) ilk yaptığında ne kadar şaşırdığımı hala hatırlıyorum. Bebekler bu aylarda nesneleri ve vücut bölümlerini de gösterebilirler. 

Her bebeğin kelime dağarcığı içinde bulundukları aylarda farklılık gösterse de, kimi daha 10 kelime söylerken kimi 45i bulmuş olsa da, 15. aydan sonra kelime dağarcıkları iyice artmaya başlıyor. Çocuklar öğrendiği sözcükleri daha sonra unutabilirler, bu dönemde öğrendiği sözcükleri, tanıdığı nesneleri bıkmadan usanmadan sık sık tekrar ederek, fotoğraflardan tanıdığı kişileri göstererek ve cevap vermesi için fırsat vererek, her gün yaptığı etkinliklerle onunla konuşarak onların öğrendikleri sözcükleri unutmamalarını sağlayabilirsiniz.

Bu aylarda aynı zamanda içinde bulunduğu aya uygun resimli kitapları birlikte okuyabilirsiniz, kitap okurken resimlerdeki nesneleri bu ne? diyerek bebeğinize sorun ve nesnenin ya da kişinin ismini söylediğinde başardığını belirtmek için  ona gülümseyip, aferin oğlum/kızım diyerek onu alkışlayın!!! Söylediği sözcüklerle ilgili tamamlayıcı cümleler kurarak da anlamı pekiştirebilirsiniz (Örneğin araba dediği zaman, “evet araba, hadi arabayı sür” gibi..)

18-24 ay; 18.aydan sonra bebeğinizin kelime dağarcığı hızla artmaya başlıyor ve neredeyse her gün yeni bir sözcük öğrenmeleri mümkün olabiliyor, onun bu hızına yetişemeyip, kendinizi yetirsiz mi kalıcam acaba endişesini yaşarken bile bulabilirsiniz :) Bebeklikten çocukluk dönemine geçerken 2 kelimelik basit cümleler kurmaya başlıyorlar (Örneğin “Anne ver, baba gel” gibi) Karmaşık talimatları anlıyor ve yerine getiriyorlar.

Artık ona basit çocuk şarkıları ve tekerlemeler öğretmeye başlayabilirsiniz. Resimli kitaplar artık sizin en baş ucu oyuncaklarınızdan, bu dönemde yine yaşına uygun resimli kitaplar okuyabilir , resimlerdeki nesneleri ona sorabilir ve anlatmasına izin verebilirsiniz. Siz de onun yarım yarım konuşmasından çok keyif alacaksınız!

Sosyal çevre de bebeğin dil gelişiminde çok önemli, onun sosyal gelişimini de desteklemek için arkadaş ortamınızda, farklı kişilerle konuşmaya teşvik edebilirsiniz. (Örneğin “hadi teyzeye bugün öğrendiğin şarkıyı söyle” gibi)

2 yaşına kadar çocukların çıkardığı seslerle zekânın ilişkisinin olmamasına karşın, 2 yaşından sonra dil gelişimiyle zekâ arasında sıkı bir ilişki olduğu varsayılıyor. Erken konuşan çocuklarda, zekâ düzeyinin genellikle normal ya da normalin üstünde olduğu ve dilinin zekâya bağlı olarak geliştiği kabul ediliyor.

24 ay;  Bebeğinizin artık konuşmaya, ve kendi benliğini fark etmeye başladığı bir döneme giriyorsunuz ve bebeğinizdeki hızlı gelişim onu bir çok açıdan bağımsız hale getiriyor. Konuşmaya başlaması zaten başlı başına bir bağımsızlık değil mi?

2 yaş itibari ile artık sorgu çağı da başlıyor. Bu evrede biz anneleri ısrarla soracakları sonsuz nasıl ve niçin soruları bekliyor!!!

Peki 0-2 yaş bebeğinizin dil gelişimini desteklemek için neler yapmalısınız?

  Doğduğu günden itibaren bebeğinizle gülümseyerek ve göz teması kurarak konuşun, onu mutlaka ismi ile çağırın

  Bebeğinizin yatağının üzerine  göz teması kurabileceği, renkli, farklı sesler çıkaran hareketli oyuncaklar asın. belirli bir süre sonra seslere yöneleceğini ve oyuncaklar hareket ettiğinde heyecanlanıp, tepkiler verdiğini göreceksiniz..

  Bebeğinizi kucağınıza alarak ayna karşısında onunla konuşun. Yatağının içine kırılmaz çelik aynalardan da koyabilirsiniz, kendini görmekten çok hoşlanacaktır.

  Bebeğinizin dil gelişiminde sosyal çevre çok çok önemli, mümkün olduğunca kalabalık aile toplantılarına ve arkadaş ortamlarınızda birlikte vakit geçirin. Konuşmaları dinleyerek çok sayıda kelime öğrenecektir.

  12. aydan itibaren bebeğinizine yüz hatlarını öğretebilir, Bak benim ağzım burada, senin ağzın nerede? hadi göster” şeklinde oyun oynayabilirsiniz.,

Çıkardığı sesleri taklit edin. Söylediği ”ba ba” “de de” gibi sesleri tamamlayan cümleler kurabilirsiniz; “Ba-ba seni çok seviyor”, “De-de seni çok özlemiş” gibi.

  Bol resimli kitaplar edinin ve birlikte okuyun, yeni nesil dokun-hisset kitapları da bebeğiniz için çok faydalı, sayfaları çevirmesine ve resimde gördüğü nesnelere dokunmasına teşvik edin. Kitaptaki resimleri göstererek “Bu ne annecim?” diye sorun ve ne olduğunu ona söyleyin “Bu köpek gibi.

  Bebeğinizin söylediklerine karşılık verirken onunla bebeksi konuşma yapmayın, siz her zaman sözcükleri doğru telafuz edin, böylece zamanla sözcüklerin doğru telafuzunu öğrenecektir.

 Çocuğunuzun yaşıtlarıyla zaman geçirebileceği ortamlar yaratın, örneğin oyun grupları, aynı yaş grubu bebeklere sahip anne grupları gibi, dil gelişimini olumlu yönde etkileyeceğine emin olabilirsiniz.

  İlk 2 yıl bebeğinizi televizyondan uzak tutun. Çizgi film izletmek biz anneler için baze hayat kurtarıcı olsada yapılan araştırmalar 2 yaş öncesinde televizyon izleyen çocukların dil gelişimlerinin geciktiğini ortaya koyuyor. ilk 2 yıllarında bebeklerin aşırı televizyon izleme ile Dikkat Eksikliği, Hiperaktivite Bozukluğu ve Otizm arasında da ilişki olduğunu gösteren pek çok araştırma da bulunuyor.

  Çevrenizdeki insanlara, aile büyüklerine, çocuklara tepki göstermesi için onu teşvik edin; el sallamak, bay bay yapmak, öpücük atmak gibi.

 

  15 ay itibari ile bebeğinize resim kağıdı ve yaşına uygun kuru boyalar vererek resim yapacağı ortam yaratın, ilk önce birlikte yaparak onu teşvik edin.

  2 yaşından itibaren bebekler gözledikleri olayları taklit etmeye başlarlar. Bu dönemde bebeğinizle birlikte günlük yaşamla ilgili oyunlar oynayabilirsiniz. Örneğin bebeği yıkama, uyutma, yemek yedirme v.b.

  Bebeğinizin dil gelişimi konusunda endişeleriniz varsa endişelerinizi mutlaka bir uzmanla paylaşın.